 Σάς συνιστώ να έχετε σε όλα διάκριση και φρόνηση. Ν’ αποφεύγετε τα άκρα. Οι αυστηρότητες συμβαδίζουν με τα μέτρα της αρετής. Αυτός που δεν έχει μεγάλες αρετές και συναγωνίζεται με τους τέλειους, θέλοντας να ζει με αυστηρότητα, όπως οι άγιοι ασκητές, αυτός κινδυνεύει να υπερηφανευθεί και να πέσει.Γι’ αυτό να πορεύεσθε με διάκριση και να μην εξαντλείτε το σώμα με υπέρμετρους κόπους. Να θυμάστε πως η άσκηση του σώματος απλώς βοηθάει την ψυχή να φτάσει στην τελειότητα, η τελειότητα κατορθώνεται κυρίως με τον αγώνα της ψυχής. Μην τεντώνετε περισσότερο από το μέτρο τη χορδή. Να ξέρετε ότι ο Θεός δεν εκβιάζεται στις δωρεές Του. δίνει, όταν αυτός θέλει. Ό,τι παίρνουμε, το παίρνουμε δωρεάν από το θείο έλεος.
Μη ζητάτε να φτάσετε ψηλά με μεγάλες ασκήσεις χωρίς να έχετε αρετές, γιατί κινδυνεύετε να πέσετε σε πλάνη για την έπαρση και την τόλμη σας. Όποιος επιζητεί θεία χαρίσματα και υψηλές θεωρίες, ενώ είναι ακόμα φορτωμένος με πάθη, αυτός, σαν ανόητος και υπερήφανος, πλανιέται. Πρώτα απ’ όλα οφείλει ν’ αγωνιστεί για την κάθαρσή του. Η θεία χάρη στέλνει τα χαρίσματα σαν αμοιβή σ’ όσους έχουν καθαριστεί από τα πάθη. Τους επισκέπτεται χωρίς θόρυβο και σε ώρα που δεν γνωρίζουν.
Υπερηφάνεια
Η υπερηφάνεια του νου είναι η σατανική υπερηφάνεια, η οποία αρνείται το Θεό και βλασφημεί το Άγιο Πνεύμα, γι’ αυτό και πολύ δύσκολα θεραπεύεται. Είναι ένα βαθύ σκοτάδι, το οποίο εμποδίζει τα μάτια της ψυχής να δουν το φως που υπάρχει μέσα της και που οδηγεί στο Θεό, στην ταπείνωση, στην επιθυμία του αγαθού.
 Αντίθετα, η υπερηφάνεια της καρδιάς δεν είναι γέννημα της σατανικής υπερηφάνειας, αλλά δημιουργείται από διάφορες καταστάσεις και γεγονότα: πλούτο, δόξα, τιμές, πνευματικά ή σωματικά χαρίσματα (ευφυΐα, ομορφιά, δύναμη, δεξιοτεχνία κλπ). Όλα αυτά σηκώνουν ψηλά τα μυαλά των ανόητων ανθρώπων, που γίνονται έτσι ματαιόφρονες, χωρίς όμως να είναι και άθεοι... Αυτοί πολλές φορές ελεούνται από το Θεό, παιδαγωγούνται και σωφρονίζονται. Η καρδιά τους συντρίβεται, παύει να επιζητεί δόξες και ματαιότητες, κι έτσι θεραπεύονται.
Η πνευματική σας εργασία να είναι η εξέταση της καρδιάς σας. Μήπως φωλιάζει σ’ αυτήν σαν φαρμακερό φίδι η υπερηφάνεια, το πάθος που γεννάει πολλά κακά, που απονεκρώνει κάθε αρετή, που δηλητηριάζει τα πάντα; Σ’ αυτή την εωσφορική κακία πρέπει να στραφεί όλη σας η φροντίδα. Μέρα και νύχτα να σάς γίνει έργο αδιάλειπτο η έρευνά της.
Θα είναι αλήθεια, νομίζω, αν πω ότι όλη η πνευματική μας φροντίδα συνίσταται στην αναζήτηση και εξόντωση της υπερηφάνειας και των παιδιών της. Αν απαλλαγούμε απ’ αυτήν και θρονιάσουμε στην καρδιά μας την ταπεινοφροσύνη, τότε έχουμε το παν. Γιατί όπου βρίσκεται η αληθινή κατά Χριστόν ταπείνωση, εκεί βρίσκονται μαζεμένες και όλες οι άλλες αρετές, που μάς υψώνουν ως το Θεό.
Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως
| | |
| |
 Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως
Το κύριο έργο του ανθρώπου είναι η προσευχή. Ο άνθρωπος πλάστηκε για να υμνεί το Θεό. Αυτό είναι το έργο που του αρμόζει. Αυτό μόνο εξηγεί την πνευματική του υπόσταση.Αυτό μόνο δικαιώνει την εξέχουσα θέση του μέσα στη δημιουργία. Ο άνθρωπος πλάστηκε για να λατρεύει το Θεό και να μετέχει στη θεία Του αγαθότητα και μακαριότητα. Ως εικόνα του Θεού που είναι, λαχταράει για το Θεό και τρέχει με πόθο να ανυψωθεί προς Αυτόν. Με την προσευχή και την υμνωδία ευφραίνεται. Το πνεύμα του αγάλλεται και η καρδιά του σκιρτάει. Όσο περισσότερο προσεύχεται, τόσο η ψυχή του απογυμνώνεται από τις κοσμικές επιθυμίες και γεμίζει από τα ουράνια αγαθά. Και όσο αποχωρίζεται τα γήινα και τις ηδονές του βίου, τόσο περισσότερο απολαμβάνει την ουράνια ευφροσύνη. Η δοκιμή και η πείρα μάς επιβεβαιώνουν την αλήθεια αυτή.
Ο Θεός ευαρεστείται στις προσευχές εκείνες που προσφέρονται με τον πρέποντα τρόπο, δηλαδή με συναίσθηση της ατέλειας και της αναξιότητός μας. Για να υπάρξει όμως τέτοια συναίσθηση, απαιτείται τέλεια αυταπάρνηση του κακού μας εαυτού και υποταγή στις εντολές του Θεού, απαιτείται ταπείνωση και αδιάλειπτη πνευματική εργασία.
Αναθέστε όλες τις φροντίδες σας στο Θεό. Εκείνος προνοεί για σάς. Μη γίνεστε ολιγόψυχοι και μην ταράζεστε. Αυτός που εξετάζει τα απόκρυφα βάθη της ψυχής των ανθρώπων, γνωρίζει και τις δικές σας επιθυμίες και έχει τη δύναμη να τις εκπληρώσει όπως Αυτός γνωρίζει. Εσείς να ζητάτε από το Θεό και να μη χάνετε το θάρρος σας. Μη νομίζετε ότι, επειδή ο πόθος σας είναι άγιος, έχετε δικαίωμα να παραπονιέστε, όταν οι προσευχές σας δεν εισακούονται. Ο Θεός εκπληρώνει τους πόθους σας με τρόπο που εσείς δεν γνωρίζετε. Να ειρηνεύετε λοιπόν και να επικαλείστε το Θεό.
Οι προσευχές και οι δεήσεις από μόνες τους δεν μάς οδηγούν στην τελειότητα. Στην τελείωση οδηγεί ο Κύριος, που έρχεται και κατοικεί μέσα μας, όταν εμείς εκτελούμε τις εντολές Του. Και μια από τις πρώτες εντολές είναι να γίνεται στη ζωή μας το θέλημα όχι το δικό μας, αλλά του Θεού. Και να γίνεται με την ακρίβεια που γίνεται στον ουρανό από τους αγγέλους. Για να μπορούμε κι εμείς να λέμε: «Κύριε, όχι όπως εγώ θέλω, αλλ’ όπως Εσύ, «γεννηθήτω το θέλημά Σου, ως εν ουρανω και επί της γης»». Χωρίς λοιπόν το Χριστό μέσα μας, οι προσευχές και οι δεήσεις οδηγούν στην πλάνη.
Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως
| | |
| |
 Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως
Οι χριστιανοί έχουν χρέος, σύμφωνα με την εντολή του Κυρίου, να γίνουν άγιοι και τέλειοι. Η τελειότητα και η αγιότητα χαράσσονται πρώτα βαθιά στην ψυχή του χριστιανού, και από εκεί τυπώνονται και στις σκέψεις του, στις επιθυμίες του, στα λόγια του, στις πράξεις του. Έτσι, η χάρη του Θεού, που υπάρχει στην ψυχή, ξεχύνεται και σ’ όλο τον εξωτερικό χαρακτήρα.Ο χριστιανός οφείλει να είναι ευγενικός με όλους. Τα λόγια και τα έργα του να αποπνέουν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος που κατοικεί στην ψυχή του, ώστε να μαρτυρείται η χριστιανική του πολιτεία και να δοξάζεται το όνομα του Θεού.
Όποιος είναι μετρημένος στα λόγια, είναι μετρημένος και στα έργα. Όποιος εξετάζει τα λόγια που πρόκειται να πει, εξετάζει και τις πράξεις που πρόκειται να εκτελέσει, και ποτέ του δεν θα υπερβεί τα όρια της καλής και ενάρετης συμπεριφοράς.
Τα χαριτωμένα λόγια του χριστιανού χαρακτηρίζονται από λεπτότητα και ευγένεια. Αυτά είναι που γεννούν την αγάπη, φέρνουν την ειρήνη και τη χαρά. Αντίθετα, η αργολογία γεννάει μίση, έχθρες, θλίψεις, φιλονικίες, ταραχές και πολέμους.
Ας είμαστε λοιπόν πάντοτε ευγενικοί. Ποτέ από τα χείλη μας να μη βγει λόγος κακός, λόγος που δεν είναι αλατισμένος με τη χάρη του Θεού, αλλά πάντοτε λόγοι χαριτωμένοι, λόγοι αγαθοί, λόγοι που μαρτυρούν την κατά Χριστόν ευγένεια και την ψυχική μας καλλιέργεια.
Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως
| Λόγοι του Αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης (μέρος δεύτερο) | | |
| | |
| |
 Ο ορθόδοξος ναός είναι το καταφύγιο από τις μάταιες μέριμνες και τις βιοτικές ταλαιπωρίες. Είναι το ήσυχο λιμάνι των ψυχών που ζητούν τη σωτηρία. Εδώ η άφθαρτη τροφή της ψυχής. Εδώ το φως, «το φωτίζον και αγιάζον πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον». Εδώ ο καθαρός πνευματικός αέρας. Εδώ «πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον» (Ιω. 4, 14). Εδώ η προσφορά των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος. Εδώ η κάθαρση των ψυχών. Εδώ, στον ναό, ο άνθρωπος κατανοεί την αξία της ψυχής του και τον προορισμό της ζωής του. Εδώ αφυπνίζεται η συνείδησή του και βλέπει τη ματαιότητα της γης και των επιγείων. Εδώ εννοεί την πρόσκαιρη και την αιώνια αποστολή του. Εδώ αναγνωρίζει τις πικρές συνέπειες της πτώσεώς του, τη φθορά της ψυχής και του σώματος. Αλλά και εδώ ανακαλύπτει τον Λυτρωτή και Σωτήρα Χριστό, που τον αποκαθιστά στο αρχέγονο κάλλος με τα άγια και ζωοποιά Του μυστήρια. Εδώ γνωρίζει την πραγματική του σχέση με τον Θεό και τους ανθρώπους.
Ο ναός είναι ο επίγειος προθάλαμος του ουρανού, ο τόπος της συναντήσεως και συμφιλιώσεως του ανθρώπου με τον Πλάστη του, το θείο διδακτήριο που εκπαιδεύει και καλλιεργεί τους χριστιανούς για να καταστούν πολίτες του ουρανού, τους διδάσκει ουράνια ήθη, τους εμφυτεύει ουράνια βιώματα. Αυτός είναι το σχολείο της μετανοίας, γι’ αυτό και τόσο συχνά ακούμε το «Κύριε ελέησον!», τη θρηνητική ικεσία του μετανοούντος αμαρτωλού, την κραυγή του πτωχεύσαντος ανθρώπου εξ αιτίας των αμαρτιών του.
«Ταχύ προκαταλαβέτωσαν ημάς οι οικτιρμοί σου, Κύριε, ότι επτωχεύσαμεν σφόδρα...».
«Ο οίκος μου οίκος προσευχής εστίν» (Λουκ. 19, 46). Σε κάθε άλλο χώρο υπάρχουν πολλά πράγματα που μάς αποσπούν από την προσευχή. Στο ναό όμως όλα μάς προτρέπουν σε προσευχή: η ιδιόμορφη αρχιτεκτονική, οι εικόνες του Κυρίου και των αγίων, το ιερό βήμα με την αγία τράπεζα και τα ιερά σκεύη, οι ιερείς με τα λειτουργικά τους άμφια, το κατανυκτικό φως των κεριών και των κανδηλών, η ευωδία του θυμιάματος, η ψαλμωδία και η τελετουργία των ιερών ακολουθιών.
Όλα εμπνέουν, όλα κατανύσσουν, όλα μεταρσιώνουν την ψυχή και την οδηγούν κοντά στον Κύριο.
Τι πιο μεγαλιώδες, πιο συγκλονιστικό, πιο ιερό και άγιο από τη θεία λειτουργία, κατά την οποία ο ίδιος ο Θεός σφαγιάζεται αναίμακτα και προσφέρεται στο πλάσμα Του; Κι όμως πολλοί χριστιανοί περιφρονούν αυτή την ουράνια μυσταγωγία και δεν προσέρχονται στον ναό όταν τελείται. Άλλοι πάλι έρχονται μόνο από συνήθεια και στέκονται ράθυμοι, ψυχροί, περιπλανώμενοι με τη σκέψη και το βλέμμα. Γιατί; Διότι ίσως κατά βάθος δεν πιστεύουν στο μυστήριο, δεν συλλαμβάνουν το μεγαλείο του, τη θεουργό δύναμή του, τους σωτηρίους καρπούς του. διότι δεν έχουν αναγεννηθεί από την πλούσια προσφερόμενη χάρι του Θεού και ο ύπνος της πνευματικής αδιαφορίας έχει βαρύνει τα βλέφαρα της ψυχής τους.
Αδελφοί, «μη καθεύδωμεν ως και οι λοιποί, αλλά γρηγορώμεν και νήφωμεν» (Α’ Θεσ. 5,6), «νυν γαρ εγγύτερον ημών η σωτηρία η ότε επιστεύσαμεν» (Ρωμ. 13,11).
Συμμετέχοντας με πίστη, ευλάβεια και φόβο Θεού στη θεία λειτουργία, μπορούμε βαθειά να ελπίζουμε και πρέπει ακλόνητα να πιστεύουμε, ότι κάθε αίτημά μας προς τον Θεό θα εισακουσθεί και θα εκπληρωθεί, εφ’ όσον βέβαια είναι ωφέλιμο για την ψυχή μας ή αναγκαίο για τη ζωή μας. Κάθε αίτημα υπέρ υγείας και σωτηρίας των ζώντων χριστιανών ή υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτο από τον Θεό την ώρα αυτή, αφού ο Κύριος ακριβώς γι’ αυτό θυσιάζεται. Αν ο ουράνιος Πατέρας μας «του ιδίου υιού ουκ εφείσατο, αλλ’ υπέρ ημών πάντων παρέδωκεν αυτόν, πως ουχί και συν αυτώ τα πάντα ημίν χαρίσεται; (Ρωμ. 8,32).
 Πριν από κάθε λειτουργία, στον όρθρο, ο λειτουργός ιερεύς κάνει την τελετή της προσκομιδής. Φέρνει δηλαδή στην αγία Πρόθεση τις προσφορές των πιστών και τις τεμαχίζει: Πρώτα βγάζει τη μεγάλη μερίδα, τον Αμνό, που θα μεταβληθεί σε Σώμα Κυρίου, και έπειτα τις μερίδες της Κυρίας Θεοτόκου, των αγγέλων, των αγίων και των χριστιανών, «ζώντων και τεθνεώτων», τις οποίες τοποθετεί γύρω από τον Αμνό, μέσα στο ιερό δισκάριο.
Βλέπετε; Ολόκληρη η Εκκλησία, στρατευομένη και θριαμβεύουσα, μέσα στο δισκάριο! Ο Κύριος Ιησούς, η Παναγία Μητέρα Του, ο Τίμιος Πρόδρομος, οι προφήτες, οι απόστολοι, οι μάρτυρες, οι όσιοι, οι δίκαιοι, «πάντων των αγίων ο χορός», ενωμένοι με μάς, τους ευτελείς και ταπεινούς. Κοινωνία ζώντων και τεθνεώτων. Κοινωνία αγίων και αμαρτωλών. Κοινωνία Θεού και ανθρώπων. Αυτή είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού!
Λάβετε, φάγετε, τούτο μου εστί το σώμα... Πίετε εξ αυτού πάντες, τούτο εστί το αίμα μου...» Ποιος μπορεί να συλλάβει το μεγαλείο της θεϊκής προσκλήσεως, που απευθύνεται στους πιστούς με τα χείλη του ιερέως; Ποιος μπορεί να εισχωρήσει στο μυστήριο και στο θαύμα; Κανείς, ούτε οι άγγελοι του ουρανού, γιατί είναι ασύλληπτο και απροσπέλαστο από κάθε νου, όπως ο ίδιος ο Θεός.
Ω, τι ευεργεσία του Πλάστη προς το πλάσμα Του! Προσφέρει Εκείνος, ο Αθώος, τον εαυτό Του «αντίλυτρον υπέρ πάντων» (Α’ Τιμ. 2, 6), ενόχων και αμαρτωλών. Κι εμείς πως αντιμετωπίζουμε την προσφορά Του, πώς απαντούμε στην πρόκλησή Του; Συνήθως με αδιαφορία, ψυχρότητα ή και περιφρόνηση. Δεν πλησιάζουμε στο ποτήριο της Ζωής, παρά σπάνια, και τότε από συνήθεια ή από ανάγκη.
Αδελφοί μου, γιατί στερείτε τον εαυτό σας από ένα τέτοιο ατίμητο θησαυρό, γιατί αρνείσθε τη ζωή που σάς προσφέρει δωρεάν ο Κύριος; Γιατί Τον περιφρονείτε; Δεν ερχόμασθε στον ναό μόνο για να παρακολουθήσουμε την τελετουργία, ούτε μόνο για να παρακαλέσουμε ή να δοξάσουμε τον Κύριο. Ερχόμαστε για να ενωθούμε εσωτερικά με το πάθος Του, να συσταυρωθούμε αλλά και να συναναστηθούμε μαζί Του.
Γι’ αυτό λοιπόν, «προσέλθετε...»
Όλη η λατρεία μας εδώ στη γη είναι τύπος και εικόνα της ουρανίας λατρείας του Θεού. Η ωραιότης του ναού, εικόνα της ωραιότητος του ουρανού. Το φως, εικόνα του ακτίστου φωτός και της απροσίτου δόξης του Θεού. Το ευωδιαστό θυμίαμα, «αι προσευχαί των αγίων» (Αποκ. 5, 8). Η υμνωδία, εικόνα της ακατάπαυστης αγγελικής δοξολογίας. Η ψυχική γλυκύτης και η πνευματική τέρψις από τη γήινη λατρεία του Θεού, μια ασήμαντη πρόγευσις της ουρανίας ανεκφράστου ηδονής των αγίων και των δικαίων, από την ενατένισι του προσώπου του Κυρίου. Τα λαμπρά άμφια των λειτουργών, εικόνα των μελλόντων υπερφώτων και αφθάρτων ενδυμάτων της βασιλείας του Θεού: «τότε οι δίκαιοι εκλάμψουσιν ως ο ήλιος εν τη βασιλεία του πατρός αυτών» (Ματθ. 13, 43).
 Τρομερή θα είναι η μέρα, που ο ίδιος ο Δημιουργός του ουρανού και της γης, των ορατών και των αοράτων, θα έλθει πάλι για να κρίνει τον κόσμο. Τότε ο Κύριος θα ποιήσει «ουρανόν καινόν και γην καινήν» (Αποκ. 21, 1). Τότε «και γη και τα εν αυτή έργα κατακαήσεται» (Β’ Πέτρ. 3, 10 ). Τότε ο ουρανός θα τυλιχθεί σαν χαρτί και «ο ήλιος σκοτισθήσεται και η σελήνη ου δώσει το φέγγος αυτής, και οι αστέρες πεσούνται από του ουρανού, και αι δυνάμεις των ουρανών σαλευθήσονται»! (Ματθ. 24, 29). Τότε θα έρθει ο δίκαιος Κριτής «επί των νεφελών του ουρανού μετά δυνάμεως και δόξης πολλής» (Ματθ. 24, 30), και «κρίνει την οικουμένην εν δικαιοσύνη» (Ψαλμ. 9, 9). Ω ψυχή μου, να είσαι έτοιμη κάθε ώρα για να παρασταθείς σ’ αυτό το φοβερό θείο δικαστήριο, την ημέρα της γενικής κρίσεως, που θα έρθει «ως κλέπτης εν νυκτί» (Β’ Πέτρου 3, 10), αλλά θα έρθει οπωσδήποτε.
Μη λησμονείτε στην προσευχή σας κανέναν άνθρωπο. Να προσεύχεσθε για τους γονείς και τα αδέλφια σας, τους συγγενείς και τους φίλους σας, τους διδασκάλους και τους εργοδότες σας, τους ποιμένες και τους άρχοντες, τους πιστούς και τους απίστους, «τους εγγύς και τους μακράν». Να προσεύχεσθε «υπέρ του σύμπαντος κόσμου». Η προσευχή μάς ενώνει με όλους τους ανθρώπους μέσω του Θεού. Τι μεγαλείο! Η προσευχή είναι η ζωηρότερη εκδήλωση της αγάπης του χριστιανού, που αγκαλιάζει ολόκληρη την κτίση. Η προσευχή είναι η έκφραση της ενότητος των «πανταχού της οικουμένης» μελών της Εκκλησίας, στο όνομα του Χριστού. Η αγάπη του Χριστού συνέχει ημάς» (Β΄ Κορ. 5, 14).
| Λόγοι του Αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης (μέρος πρώτο) | | |
| | |
| |
 Τι θα πει να είσαι άνθρωπος της Εκκλησίας;
Να τι θα πει, με απλά λόγια: Βλέπεις ένα φτωχό που ζητά ελεημοσύνη; Αναγνώρισε σ’ αυτόν τον αδελφό σου, και ελέησέ τον με την πεποίθηση ότι στο πρόσωπό του βλέπεις τον ίδιο τον Χριστό.
Σε επισκέπτεται ένας άνθρωπος, γνωστός ή και άγνωστος; Δέξου τον πάλι όπως θα δεχόσουν τον Κύριο, αν σου χτυπούσε την πόρτα.
Αγκάλιασέ τον με την αγάπη σου, φιλοξένησέ τον με χαρά και συζήτησε μαζί του πνευματικά θέματα.
Στον ορατό κόσμο, στη φύση, βλέπουμε όλη τη σοφία, την αγάπη και την παντοδυναμία του Θεού.
Αυτά τα βλέπομε και μέσα στον χώρο της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Και ακόμη, την απεριόριστη ευσπλαχνία του Θεού για τον αμαρτωλό άνθρωπο, που εκδηλώθηκε με την ενανθρώπιση, τα πάθη και την ανάσταση του μονογενούς Υιού Του, καθώς και με την παράδοση των ζωοποιών Μυστηρίων Του. Όποιος θέλει μπορεί να σωθεί μέσω των Μυστηρίων. Γιατί χωρίς αυτά δεν υπάρχει σωτηρία.
Προς αυτήν όμως την Εκκλησία που σώζει, οι χριστιανοί έγιναν ψυχροί και αδιάφοροι, σαν να μην είναι βαπτισμένα μέλη της.
Τι παράξενο και ζοφερό φαινόμενο είναι αυτό;
Τι χρειάζεται κάθε μέρα και ώρα στον αμαρτωλό και ακάθαρτο άνθρωπο; Έλεος, κάθαρσις και αγιασμός. Πού ιδιαιτέρως προσφέρονται αυτά τα ουράνια δώρα; Στην Εκκλησία. Πότε; Κατά την τέλεση των ιερών ακολουθιών και των μυστηρίων. Είναι βέβαια δυνατόν να δίδονται σε κάθε τόπο και χρόνο, αλλά πουθενά τόσο πλούσια όσο στον ναό. Για τον λόγο αυτό ο ναός για τον χριστιανό είναι ό,τι πιο πολύτιμο, οίκος Θεού, «πηγή ύδατος ζώντος», τόπος παροχής του θείου ελέους και των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος.
Ο Κύριος κατήλθε από τον ουρανό «σώσαι το απολωλός» (Ματθ. 18, 11) και θεμελίωσε πάνω στη γη την Εκκλησία Του. Μέσα σ’ αυτήν σώζονται όσοι ποθούν την σωτηρία, θεραπεύονται όσοι επιθυμούν την ψυχική και σωματική υγεία, φωτίζονται όσοι θέλουν να ελευθερωθούν από το σκοτάδι της αμαρτίας, ενισχύονται οι αδύνατοι, καθαρίζονται οι ακάθαρτοι, απαλλάσσονται όλοι οι πιστοί από τις δυστυχίες, τις συμφορές και την πνευματική φτώχεια, και πλουτίζουν κατά Θεόν με την μετάληψη των αχράντων μυστηρίων και την ένωση με τον Κύριο, που καλύπτει τη γύμνωση και την ασχήμια μας και ζωογονεί τις ψυχές μας.
Να γιατί έχει τόσο μεγάλη αξία για τον καθένα μας η Εκκλησία. Ωστόσο πολλοί άνθρωποι, αγαπώντας τη γη περισσότερο από τον ουρανό, φεύγουν από κοντά της και, ακόμα χειρότερα, την κακολογούν. Ω φτωχοί, δυστυχείς αδελφοί μου! Γνωρίστε τη σωτηριώδη δύναμη της αγίας Εκκλησίας μας και ελάτε πάλι κοντά της, σαν σε τρυφερή μητέρα, που αγαπά, σώζει και πρεσβεύει για μάς στον Θεό. Βλέποντας κανείς την επιφανειακή ευτυχία σας από τη ζωή που κάνετε, νομίζει ότι είστε υγιείς και αληθινά ικανοποιημένοι, ότι δεν έχετε ανάγκη από τα θεραπευτικά και αγιαστικά μέσα της Εκκλησίας. Αυτό όμως είναι μόνο εξωτερικό. Στην ψυχή είστε άρρωστοι ή και νεκροί ακόμη.
Ο Χριστός είναι η Αγάπη. Γι’ αυτό κι εμείς, σαν μέλη της Εκκλησίας Του, πρέπει ν’ αγαπούμε τους αδελφούς μας όπως τον ίδιο τον εαυτό μας. Ν’ απομακρύνουμε από τις καρδιές μας τη φιλαυτία και την ιδιοτέλεια, τον φθόνο και την έχθρα, τη διχόνοια και την οργή, τη μνησικακία και την εμπάθεια. Να συγχωρούμε τους άλλους όπως θέλουμε να μάς συγχωρούν κι εκείνοι, να συγκαταβαίνουμε στις αδυναμίες τους, να τους βοηθούμε εγκάρδια και με προθυμία όταν μας χρειάζονται. Η αγάπη είναι το κυριότερο γνώρισμα των μελών της Εκκλησίας του Χριστού: «εν τούτω γνώσονται πάντες ότι εμοί μαθηταί εστε, εάν αγάπην έχητε εν αλλήλοις» (Ιω. 13, 35).
Κύριε, φύτεψε μέσα μας την αγάπη Σου, για να μη συλλογιώμαστε και να μην πράττουμε ποτέ το κακό!
 Να έρχεσαι όσο μπορείς συχνότερα στον ναό του Θεού, να συμμετέχεις στις ακολουθίες για να δοξάζεις τον Κύριο ή να ζητάς το έλεός Του για την πνευματική σου αδυναμία, για την ψυχική σου φτώχεια και αμαρτωλότητα.
Κανείς τόσο δυνατά και τόσο ειλικρινά δεν θα πονέσει μαζί σου για την αδυναμία σου όσο η Εκκλησία. Όλα όσα δοκιμάζεις εσύ τα δοκίμασαν ακόμη και τα εκλεκτότερα τέκνα Της, έπασχαν πνευματικά όπως κι εσύ, αμάρταναν και έπεφταν όπως ακριβώς κι εσύ. Δεν σου κρύβει η Εκκλησία τη ζοφερή πραγματικότητα, ότι δηλαδή η θανατηφόρα επιδημία της αμαρτίας όλους τους άγγιξε και τους έφθειρε. Και όλα τα τέκνα της, για να γιατρευθούν, έκλαψαν πολύ, προσευχήθηκαν πολύ, πόνεσαν, αγωνίσθηκαν σκληρά, υποβλήθηκαν σε δοκιμασίες μεγάλες.
Έχοντας κατά νουν όλα αυτά, θα είναι για σένα ευκολότερο να αγωνίζεσαι και να υπομένεις.
Στα πρόσωπα των αποστόλων, των μαρτύρων, των ιεραρχών, των οσίων και όλων των αγίων έχουμε τα παραδείγματα της ζωντανής πίστεως, της θερμής αγάπης και της υποταγής στο θέλημα του Θεού. Αλλά έχουμε και την απόδειξη ότι, αν θελήσουμε, μπορούμε κι εμείς να ευαρεστήσουμε τον Θεό, να σώσουμε τον εαυτό μας και να ελκύσουμε κοντά σ’ Εκείνον και άλλες ψυχές.
Η ύπαρξη των αγίων της Εκκλησίας μας αποτελεί τον ακατάπαυστο έλεγχο της δικής μας απιστίας, πνευματικής ραθυμίας, χλιαρότητας και αμετανοησίας. Γι’ αυτό και κατά την Δευτέρα και φοβερά παρουσία του Κυρίου μας «μείζον κρίμα ληψόμεθα»...
Η Εκκλησία είναι η μητέρα μας, αυτή που πρεσβεύει για μας, που μάς τρέφει πνευματικά, μάς φωτίζει στοργικά, μάς παρηγορεί στις δύσκολες ώρες. Είναι το απροσμάχητο τείχος, η κολυμβήθρα της καθάρσεως και του αγιασμού μας, η κιβωτός της σωτηρίας και της θεώσεώς μας. Αυτή είναι αληθινά ο πνευματικός αέρας που αναπνέουν οι ψυχές μας και ζωογονούνται, ανακαινίζονται και ισχυροποιούνται για ν’ αντιμετωπίσουν τους νοητούς εχθρούς.
Όταν προσεύχεσαι στον Θεό, γνώριζε ότι Αυτός είναι κοντά σου, «εν τω στόματί σου και εν τη καρδία σου» (Ρωμ. 10, 8). Σε αγαπά όσο κανείς άλλος στη γη και στον ουρανό, αφού είσαι παιδί Του, είσαι εικόνα Του. Γι’ αυτό κι εσύ με πολλή αγάπη να Τον επικαλείσαι, να Τον ευγνωμονείς και να Τον δοξάζεις, γιατί Εκείνος είναι η δύναμή σου, η ζωή σου και η δόξα σου.
Τι θαυμαστός πνευματικός πλούτος υπάρχει στην Εκκλησία! Πλούτος πίστεως, ελπίδος και αγάπης. Πλούτος σοφίας, χάριτος και θαυμάτων. Πλούτος ευσπλαχνίας, παρηγορίας και ειρήνης. Πλούτος καθάρσεως, αγιασμού και φωτισμού.
Ω, αν όλοι οι άνθρωποι εγνώριζαν αυτόν τον πλούτο και προσέτρεχαν στην Εκκλησία!
Μη λησμονείς ποτέ ότι κάθε στιγμή και για αναρίθμητα πράγματα είσαι χρεώστης στον Θεό: για κάθε αναπνοή, για κάθε ακτίνα ηλίου που σε θερμαίνει, για κάθε μπουκιά ψωμιού, για κάθε καλή σκέψη, για κάθε άγιο αίσθημα, για κάθε αγαθό έργο, τέλος για κάθε δωρεά της χάριτος που γαληνεύει και χαροποιεί την καρδιά σου. Εκείνος σε ενισχύει στον αγώνα σου, κατασιγάζει τα πάθη σου, σε φέρνει σ’ επικοινωνία με τον ουρανό.
Πιο πολύ όμως πρέπει να ευγνωμονείς τον Κύριο επειδή πρώτα σου χάρισε τη ζωή, τη βιολογική ύπαρξη, και έπειτα σε αναγέννησε με το άγιο βάπτισμα, σε ένωσε με το σώμα της Εκκλησίας, σε έκαμε παιδί Του, έτσι «ώστε ουκέτι ει δούλος, αλλ’ υιός ει δε υιός, και κληρονόμος Θεού δια Χριστού» (Γαλ. 4, 7).
Πουθενά τόσο βαθειά και ολοκληρωτικά δεν ερχόμαστε σε συναίσθηση και αυτογνωσία όσο μέσα στον ναό, γιατί εδώ είναι ιδιαίτερα αισθητή η παρουσία του σώζοντος Θεού και ενεργεί με ανερμήνευτο τρόπο η χάρις Του. «Ο Θεός γαρ εστιν ο ενεργών εν υμίν και το θέλειν και το ενεργείν υπέρ της ευδοκίας» (Φιλιπ. 2, 13). Με τη βοήθεια των ευχών, των ύμνων και των αναγνωσμάτων, ο άνθρωπος γνωρίζει τον εαυτό του σ’ όλη του τη γυμνότητα, διαπιστώνει την αδυναμία του, την πνευματική του φτώχεια, την αθλιότητα και άκρα αμαρτωλότητά του. Από την άλλη πλευρά συναντάται με την άπειρη ευσπλαχνία του Θεού, την άκρα αγαθότητά Του, την πανσοφία και την παντοδυναμία Του.
| | |
| |
 Η ειρήνη είναι θείο δώρο, που χορηγείται πλουσιοπάροχα σ’ όσους συμφιλιώνονται με το Θεό και εκτελούν τα θεία Του προστάγματα.
Η ειρήνη είναι φως και φεύγει από την αμαρτία, που είναι σκοτάδι. Ένας αμαρτωλός ποτέ δεν ειρηνεύει.Να αγωνίζεστε εναντίον της αμαρτίας και να μη σάς ταράζει η εξέγερση των παθών μέσα σας. Γιατί, αν στην πάλη μαζί τους νικήσετε, το ξεσήκωμα των παθών έγινε για σάς αφορμή νέας χαράς και ειρήνης.
«Να επιδιώκετε την ειρήνη με όλους, επιδιώκετε και την αγιότητα, χωρίς την οποία κανείς δεν θ’ αντικρύσει τον Κύριο» (Εβρ.12, 14).
Η ειρήνη και ο αγιασμός είναι δύο αναγκαίες προϋποθέσεις για όποιον ζητάει με πόθο να δει το πρόσωπο του Θεού. Η ειρήνη είναι το θεμέλιο στο οποίο στηρίζεται ο αγιασμός.
Ο αγιασμός δεν παραμένει σε ταραγμένη και οργισμένη καρδιά. Η οργή, όταν χρονίζει στην ψυχή, δημιουργεί την έχθρα και το μίσος εναντίον του πλησίον. Γι’ αυτό επιβάλλεται η γρήγορη συμφιλίωση με τον αδελφό μας, ώστε να μη στερηθούμε τη χάρη του Θεού που αγιάζει την καρδιά μας.
Εκείνος που ειρηνεύει με τον εαυτό του, ειρηνεύει και με τον πλησίον του, ειρηνεύει και με το Θεό. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι αγιασμένος, γιατί ο ίδιος ο Θεός κατοικεί μέσα του.
Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως
| | |
| |
 Οσίου Σιλουανού του Αθωνίτου Πώς θα γνωρίσουμε το Θεό
Πολύ μας αγαπάει ο Κύριος, αυτό το έμαθα από το Άγιο Πνεύμα, που μου έδωσε Εκείνος κατά το μέγα Του έλεος. Γέρασα και ετοιμάζομαι για το θάνατο και γράφω την αλήθεια από αγάπη για τους ανθρώπους. Το Άγιο Πνεύμα, που μου έδωσε ο Κύριος, θέλει να σωθούν όλοι, να γνωρίσουν όλοι το Θεό.
Ήμουνα χειρότερος κι από έναν βρωμερό σκύλο, εξαιτίας των αμαρτιών μου, σαν άρχισα όμως να ζητώ συγχώρεση από το Θεό, Αυτός μού έδωσε όχι μόνο τη συγχώρηση αλλά και το Άγιο Πνεύμα. Έτσι, εν Πνεύματι Αγίω, γνώρισα το Θεό.
Βλέπεις αγάπη που έχει ο Θεός για μας; Ποιος, αλήθεια, θα μπορούσε να περιγράψει την ευσπλαχνία Του;
Αδελφοί μου, πέφτω στα γόνατα και σας παρακαλώ, πιστευέτε στο Θεό, πιστέυετε πως υπάρχει το Άγιο Πνεύμα, που μαρτυρεί για το Θεό σ’ όλες τις εκκλησίες μας, αλλά και στην ψυχή μου.
Το Άγιο Πνεύμα είναι αγάπη. Και η αγάπη αυτή πλημμυρίζει όλες τις ψυχές των ουρανοπολιτών αγίων. Και το ίδιο Άγιο Πνεύμα είναι στη γη, στις ψυχές όσων αγαπούν το Θεό. Εν Πνεύματι Αγίω οι ουρανοί βλέπουν τη γη, ακούνε τις προσευχές μας και τις προσκομίζουν στο Θεό.
Ζούμε στη γη δεν βλέπουμε το Θεό, δεν μπορούμε να Τον δούμε. Αλλά σαν έρθει το Άγιο Πνεύμα στην ψυχή, τότε θα δούμε το Θεό, όπως Τον είδε ο άγιος Στέφανος (Πραξ. 7, 55-56) Η ψυχή και ο νους αναγνωρίζουν αμέσως με το Άγιο Πνεύμα ότι Αυτός είναι ο Κύριος. Έτσι ο άγιος Συμεών ο Θεοδόχος, με το Άγιο Πνεύμα, αναγνώρισε στο μικρό βρέφος τον Κύριο (Λουκ. 2, 25-32). Έτσι και ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, με το Άγιο Πνεύμα, όχι με την επιστήμη. Και τα παιδιά που δεν σπούδασαν καθόλου, γνωρίζουν τον Κύριο με το Άγιο Πνεύμα κανείς δεν μπορεί να γνωρίσει το Θεό και πόσο πολύ μάς αγαπάει. Ακόμα κι αν διαβάζουμε ότι μας αγάπησε και έπαθε από αγάπη για μας, σκεφτόμαστε γι’ αυτά μόνο με το νου, αλλά δεν καταλαβαίνουμε όπως πρέπει, με την ψυχή, την αγάπη του Χριστού. Όταν όμως μας διδάξει, τότε γνωρίζουμε με ενάργεια και αισθητά την αγάπη, τότε γινόμαστε όμοιοι με τον Κύριο.
 Καθένας μας μπορεί να κρίνει για το Θεό κατά το μέτρο της χάριτος του Αγίου Πνεύματος που γνώρισε. Γιατί πώς είναι δυνατό να σκεφτόμαστε και να κρίνουμε για πράγματα που δεν είδαμε ή δεν ακούσαμε και δεν ξέρουμε; Οι άγιοι λένε πως είδαν το Θεό. Αλλά υπάρχουν και άνθρωποι που λένε ότι δεν υπάρχει Θεός. Είναι φανερό πως μιλούν έτσι, γιατί δεν Τον γνώρισαν, αυτό όμως δεν σημαίνει καθόλου πώς ο Θεός δεν υπάρχει.
Οι άγιοι μιλούν για πράγματα που πραγματικά είδαν και γνωρίζουν. Δεν λένε, για παράδειγμα, πως είδαν ένα άλογο μήκους ενός χιλιομέτρου ή ένα πλοίο δέκα χιλιομέτρων, που δεν υπάρχουν. Κι εγώ νομίζω, πως, αν δεν υπήρχε Θεός, δεν θα μιλούσαν καν γι’ Αυτόν στη γη. Οι άνθρωποι όμως θέλουν να ζουν σύμφωνα με το δικό τους θέλημα και γι’ αυτό λένε πως δεν υπάρχει Θεός, βεβαιώνοντας έτσι μάλλον ότι υπάρχει.
Όλων των λαών η ψυχή αισθανόταν πως υπάρχει ο Θεός, αν και δεν ήξεραν να λατρεύουν τον αληθινό Θεό. Το Άγιο Πνεύμα όμως δίδαξε πρώτα τους προφήτες, έπειτα τους αποστόλους, ύστερα τους αγίους πατέρες και επισκόπους μας, κι έτσι έφτασε ως εμάς η αληθινή πίστη. Εμείς γνωρίσαμε τον Κύριο με το Άγιο Πνεύμα. Και όταν Τον γνωρίσαμε, τότε στερεώθηκε σ’ Αυτόν η ψυχή μας.
Γνωρίστε, λαοί, ότι πλαστήκαμε για να δοξάζουμε τον ουράνιο Θεό, και να μην προσκολλάστε στη γη, γιατί ο Θεός είναι Πατέρας μας και μάς αγαπάει σαν πολυπόθητα παιδιά Του.
Όποιος δεν γνωρίζει τη χάρη, δεν την επιζητεί. Οι άνθρωποι προσκολλήθηκαν στη γη, γι’ αυτό οι πιο πολλοί δεν ξέρουν πως τίποτα το γήινο δεν μπορεί να συγκριθεί με τη γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος.
Πολλοί φιλονικούν για την πίστη- και δεν υπάρχει τέλος σ’ αυτές τις φιλονικίες-, ενώ, αντί να φιλονικούμε, πρέπει να προσευχόμαστε μόνο στο Θεό και την Παναγία, και ο Κύριος θα μας δώσει το φωτισμό χωρίς φιλονικίες, και μάλιστα γρήγορα.
Πολλοί μελέτησαν όλες τις θρησκείες, αλλά δεν γνώρισαν την αληθινή πίστη όπως πρέπει. Όποιος όμως προσεύχεται στο Θεό με ταπείνωση να τον φωτίσει, σ’ αυτόν ο Κύριος θα δώσει να μάθει πόσο αγαπάει τον άνθρωπο. Οι υπερόπτες ελπίζουν να μάθουν τα πάντα με τον νου τους, αλλά ο Θεός τους έθεσε όρια.
Ο Κύριος είπε: «Όπου ειμί εγώ, εκεί και ο διάκονος ο εμός εσται... ίνα θεωρή την δόξαν την εμήν» (πρβλ. Ιω. 12, 26 Ιω. 17, 24). Οι άνθρωποι όμως δεν κατανοούν τις Γραφές, τις βρίσκουν σχεδόν ακατανόητες. Μόνο όταν τους διδάξει το Άγιο Πνεύμα, τότε όλα γίνονται κατανοητά και η ψυχή αισθάνεται σαν να είναι στους ουρανούς. Γιατί το ίδιο Άγιο Πνεύμα είναι στους ουρανούς και στη γη και στην και στην Αγία Γραφή και στις ψυχές όσων αγαπούν το Θεό. Χωρίς Πνεύμα Άγιο οι άνθρωποι πλανώνται και αδυνατούν να γνωρίσουν αληθινά το Θεό και την ανάπαυση κοντά Του, έστω κι αν μελετούν συνεχώς.
Ω αδελφοί, σας παρακαλώ και σας ικετεύω στο όνομα της ευσπλαχνίας του Θεού: Πιστεύετε στο Ευαγγέλιο και στη μαρτυρία της Αγίας Εκκλησίας, και τότε θα γευθείτε, ήδη απ’ αυτή τη γη, τη μακαριότητα του παραδείσου. Αληθινά, η βασιλεία του Θεού είναι μέσα μας: Η αγάπη του Θεού χαρίζει στην ψυχή τον παράδεισο. Πολλοί πρίγκιπες και άρχοντες εγκατέλειψαν τους θρόνους τους, όταν γνώρισαν την αγάπη του Θεού. Κι αυτό είναι ευνόητο, γιατί η αγάπη του Θεού είναι φλογερή. Με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος η χαρά της ψυχής φτάνει ως τα δάκρυα, και τίποτα επίγειο δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί της.
Πόσο ευτυχισμένοι είμαστε εμείς οι ορθόδοξοι χριστιανοί! Τι Θεό έχουμε! Είναι αξιολύπητοι όσοι δεν γνώρισαν το Θεό. Αυτοί δεν βλέπουν το αιώνιο φως, και μετά το θάνατο πορεύονται στο αιώνιο σκοτάδι. Αυτό το ξέρουμε, γιατί το Άγιο Πνεύμα πληροφορεί μέσα στην Εκκλησία τους αγίους για το τι υπάρχει στον ουρανό και τι στον άδη.
Ω, πόσο αξιολύπητοι είναι οι πλανεμένοι άνθρωποι! Αυτοί δεν μπορούν να ξέρουν τι είναι η αληθινή χαρά. Μερικές φορές διασκεδάζουν και γελούν, αλλά το γέλιο και η απόλαυση, που δοκιμάζουν, θα μεταβληθούν σε θρήνο και θλίψη. Δική μας χαρά είναι ο Χριστός. Με τα πάθη Του μάς έγραψε στο βιβλίο της ζωής, και στη βασιλεία των ουρανών θα είμαστε αιώνια με το Θεό και θα βλέπουμε τη δόξα Του και θα ευφραινόμαστε μαζί Του. Η χαρά μας είναι το άγιο Πνεύμα. Είναι τόσο γλυκό και ευχάριστο! Αυτό μαρτυρεί στην ψυχή για τη σωτηρία.
Τα επίγεια μαθαίνονται με την επίγεια διάνοια, ενώ ο Θεός και όλα τα επουράνια γνωρίζονται μόνο με το Άγιο Πνεύμα. Γι’ αυτό παραμένουν απρόσιτα στο νου που δεν αναγεννήθηκε.
Όσιος Σιλουανός ο Αθωνίτης |
|
|
|
|
|
|
